fa-osoolدرس خارج فقه و اصول

درس 139:

دوشنبه 19/9/1403 هـ.ش مطابق با 7 جمادی الثانی 1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).

تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول­ها.

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.

مسلک هفتم: مسلک امام خمینی است

مرحوم امام به قلم مقرّر بحثش که علّامه سبحانی باشد در کتاب تهذیب الاصول مسلکی را نگاشته که مضمونش چنین است:

مرکبات اعتباری ندارد الّا زمانی که مشتمل باشد بر هیئت و ماده بنحوی که اخذ هرکدام­شان در مقام وضع به قسم لا بشرط ممکن باشد و مراد از اخذ هردو بنحو لا بشرط اخذ ماده و هیئت است به عرض عریضش و چنین اختراعی مانند: اختراع صنایع مستحدثه است.

بنابراین مخترع چنین صنایعی بعد از آنکه صنعتش را از مواد مختلفه صنعت بخشید و هیئت خاصی برایش صورت بندی کرد؛ اسمی برایش وضع می کند مانند طیاره یا سیاره که تمام مواد و هیئت را در آن اخذ و لحاظ کرده و مع ذالک اسمی بر آن نهاده همان گونه که در سابق هرکدام اسمی داشت و این اسم گذاری یا وضع و تصور چیزی نیست مگر اخذ هیئت و ماده را بنحو لا بشرط یعنی به این معنی که ماده خاص و هیئت معتبره­ی خاصّه لحاظ نشده.

روی هم رفته صلاة نزد مرحوم امام برای نفس هیئت لا بشرط که در فرائض و نوافل موجود است وضع شده، هیئتی که شامل فرائض و نوافل است با قصر و تمامش و چیزی که واجب است بر صحیح یا مریض به اقسامش بنابراین در صدق چنین هیئتی وجود مراتب آن تصوّر شده الّا بعضی مراتب که تصوّر نشده مثل صلاة غرقی بخاطری که مواد آن که عبارت از ذکر و قرائت و رکوع و سجود باشد وجود نداشته.

مرحوم امام به قلم خودش نیز در کتاب مناهج الوصول از صفحه 157 تا 158 بعد از طرح جامع مرحوم آخوند و رد آن به دلایلش مرقوم داشته آنچه را که در تهذیب به قلم شاگردش مشاهده فرمودید، ان شئت فراجع.

***