درس 133:
یک شنبه 11/9/1403 هـ.ش مطابق با 29/ جمادی الاولی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
نعم:
مرحوم امام و شاگرد ایشان قائل اند به اینکه سخن مرحوم آخوند قابل پذیرش نیست زیرا: تمام درمقابل نقص است و بین نقص و تمام تقابل است از نوع تقابل عدم و ملکه هرچند که بین صحت و فساد نیز تقابل است و لکن از نوع تقابل تضاد طوری که فساد ضد صحت است و صحت ضد فساد و تمامیت و نقض در غیر مرکبات ذوی الاجزاء و الشرائط اطلاق نمی شود مانند: خربوزه و تربوز که در این موجود گیاهی وحدت تکوینیه حاکم است امّا در صلاة وحدت اعتباریه حکومت دارد زیرا: صلاة قربان کل تقی، معراج هر مؤمن و ناهی از فحشاء و منکر است بنابراین کشف می کنیم که صحّت به معنای تمامیت نیست الّا در صلاة از باب استثناء.
و آیت الله سبحانی همچنان بر مرحوم آخوند اشکال نموده مثلی که استادش مرحوم امام اشکال کرده و متن بیانش این است: «… لکن تفسیر الصحّة بالتمام غیر تام و الظاهر انّ الصحّة فی مقابل الفساد و تمام فی قبال النقص و من الاوّلین تقابل التضاد کما انّ بین الاخیرین تقابل العدم و الملکة و الاوّلان کیفیتان وجودیتان عارضتان لشئ فی الوجود الّا انّ التقابل فی الصحّة و الفساد باعتبار الکیفیّة و التمام و النقص باعتبار الکمیّة و مع ذالک فکیف یدعی وحدة مفهوم الصحّة و التمام؟[1]».
***
[1]) المحصول فی علم الاصول، ج1، ص152.