(شروع کتاب نکاح از متن لمعه شهید اوّل)
درس 36:
یک شنبه 1/4/1404 هـ.ش مطابق با 26/ ذی‌الحجه/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مرحوم شهید در ادامه مسئله چنین فرموده:
«و لا یجوز العزل عن الحرّة بغیر شرط فیجب دیة النطفة لها».
کراهت عزل یا حرمت آن
عزل که عبارت از اخراج ذکر از مهبل است و ریختن آب آن خارج رحم در حرّه ی مسلمه که در حین نکاح آن را شرط نکرده باشند جائز نیست و امّا در امه ی مزوّجه کراهتی وجود ندارد و امّا وجه عدم جواز عزل در حرّه ی مسلمه بخاطر این است که عزل با حکمت نکاح که استیلاد باشد منافات دارد.
سپس می پرسیم که جمله لا یجوز آیا دلالت دارد بر حرمت عزل یا چنین دلالتی وجود نداشته دلالت بر کراهت می کند؟
اشهر اقوال این است که چنین جمله ای دلالت بر کراهت دارد نه دلالت بر حرمت مگر اینکه تصریح به حرمت شود و امّا در ما نحن فیه کراهت عزل بخاطر ورود خبر است از طریق ابن مسلم عن احدهما(ع) که نصش چنین است:
«عن محمّد بن مسلم عن احدهما(ع) انّه سأل عن العزل فقال: امّا الامة فلا بأس فامّا الحرّة فانّی اکره ذالک الّا ان یشترط علیها حین یتزوّجها[1]».
کراهت در خبر ظهور دارد در مرجوحی که منع از جواز نمی کند و جواز در حقیقت نقیض مرجوحیت است بنابراین کراهت در حدیث دال بر تحریم نیست و امّا کسانی که حکم به تحریم می کند واجب است دیه ی نطفه را که 10 دینار باشد برای مرأة بدهد نه برای فقیر یا غیر فقیر و چنانچه مکروه باشد که ما آن را اشهر دانستیم دیه نطفه مستحب است.
***
[1]) الوسائل، ج14، باب76 از ابواب مقدمات النکاح و آدابه، ح1، ص106. وسائل جدید، ج20، ص151.