(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 195:
شنبه 30/1/1404 هـ.ش مطابق با 20/ شوال/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مثال دوّم در اجتماع بنتین و احد ابوین با زوج است که در اینجا بنتین دو ثلث می گیرند و احد ابوین یک سدس و زوج ربع می گیرد و در اینجا سهام از فریضه زیاده می آید به نصف سدس به این صورت:
و شما می دانید که حاصل تقسیم صورت بر مخرج یک است که نصف سدس باشد و سدس در اینجا دو می باشد و به تعبیر دیگر فریضه از سهام نقص دارد به یکی یا اینکه سهام از فریضه زیادی دارد ایضاً بواحد.
مثال سوّم اجتماع اختین ابّی است و اختین امّی با یکی از زوجین که در اینجا سهام از فریضه به یک ربع یا به نصف علاوه میآید به این صورت:
این بود صورت زوج و چنانچه زوج تبدیل شود به زوجه صورتش این است:
و شما می دانید که حاصل تقسیم صورت بر مخرج ربع فریضه است که 3 باشد و همین 3 زیاده است از فریضه او فقل که فریضه کم است از سهام بر ربع آن که ثلاثه باشد.
پوشیده نماند که عبارت مصنف در اینجا اجود و بهتر است از عبارت سابق ایشان حیث اینکه در اینجا ابّ ذکر نشده کسی که نقض بر او وارد می شود و امّا در عبارت سابق ابّ ذکر شده بود و آن اشتباه عبارتی بود که نقص بر او وارد می شد و این مسئله نام دیگرش “عول” است که در فقه اهل سنت وجود دارد حیث اینکه نقص بر بستگان پدری وارد می شود و در فقه جعفری نقص وارد می شود بر بنت یا بنات، اخت یا اخوات و بر اقارب ابّ وارد نمی شود.
***