(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 152:
چهار‌شنبه 12/10/1403 هـ.ش مطابق با 1/ رجب/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
اجتماع خنثی با ابوین
مرحوم شهید ثانی با توضیح که عرض می کنیم چنین فرمایش کرده:
زمانیکه خنثی با ابوین اجتماع کنند فریضه در این صورت بر تقدیر ذکوریت خنثی شش است و اما ولد ذکر در اینجا فریضه ندارد علیهذا واجب است که کل مال حسب فریضه ابوین برای هر کدام شان داده شود که در اینجا سدس فریضه هر کدام است چه اب باشد و چه ام و باقی مانده که چهار باشد سهم ولد است رداً نه فرضاً.
و بر تقدیر انوثیت فریضه پنج است زیرا: بنت واحده نصف می برد که سه باشد و ابوین ثلثان می برند که جمعا پنج می شود و باقیمانده که سدس واحد است واجب الرد است بر همه اخماساً و نتیجه این می شود که بنت ثلاثة اخماس را می گیرد و ابوین خمسة اخماس را، بنابراین فرض مسئله خمسه است.
و اما سته و خمسه متبائنان بوده یکی ضرب دیگری می شود که مجموع آن سی می شود به این صورت:
سپس حاصل ضرب که مرتفع باشد ضرب دو می شود که حاصل آن شصت می شود به این صورت:
بنابراین ابوین بیست و دو می گیرند زیرا: سهم هر دو بر تقدیر ذکوریت خنثی دو سدس مال است و این سهم از شصت داده می شود که مساوی بیست است به این صورت:
و برای ابوین بر تقدیر انوثیت خنثی خمس مال است و این نیز از شصت داده می شود که مساوی بیست و چهار است به این صورت:
و مجموع ماحصل ابوین در هر دو مسئله مساوی چهل و چهار است به این صورت:
علیهذا نصف هر دو بیست و دو می شود به این صورت:
و برای خنثی سی و هشت سهم می رسد زیرا: بر تقدیر ذکوریتش چهل می گیرد از شصت و بر تقدیر انوثیتش سی و شش می گیرد که مساوی می شود با ثلاثة اخماس کل مال که از این مجموعه سی سهم حسب فرض است و شش سهم حسب رد و مجموع ماحصل سهم خنثی در هر دو مسئله مساوی هفتاد و شش می شود به این صورت:
بنابراین نصف این حاصل سی و هشت می شود به این صورت:
در این هنگام سهم خنثی سی و هشت است و سهم ابوین بیست و دو و مجموعش شصت می شود.
***