(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 148:
شنبه 8/10/1403 هـ.ش مطابق با 26/ جمادی الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
و در صورت ثالثه سهم خنثی 13 می شود از چهل زیرا: خنثی با ذکر و انثی جمعاً سه نفر می شوند و فریضه در اینجا بر تقدیر انوثیت چهار است و بر تقدیر ذکوریت پنج به جهت اینکه خنثی بنابر اوّل که مفروض انثی باشد یک سهم و انثای حقیقی نیز یک سهم دارد و برای ذکر دو سهم است فلذا چهار می شود و بنابر دوّم که خنثی ذکر فرض شده برایش دو سهم است و ذکر حقیقی نیز دو سهم دارد و خنثای حقیقی یک سهم فلذا مجموعش پنج می شود و مضروب یکی در دیگری 20 را بدست می دهد و صورتش این است:
سپس حاصل ضرب یا مرتفع که بیست باشد در دو ضرب می شود که قانون مسئله خنثی است که مجموعش چهل می شود و صورتش این است:
در نتیجه برای خنثی بر فرض ذکر بودن 16 سهم می شود از 40 سهم زیرا: چهل تقسیم بر پنج می شود و هر سهم هشت می شود که ذکر حقیقی دو سهم می برد که 16 شود و خنثایی که ذکر فرض شده همچنان دو سهم می برد که 16 باشد و برای انثی 8 سهم است که مجموعش 40 می شود و صورتش این است:
و امّا بر فرضی که خنثی مؤنث باشد سهمش 10 می باشد به جهت اینکه چهل تقسیم چهار شده هر سهمش 10 می شود زیرا: ذکر دو سهم می گیرد که بیست شود و خنثایی که انثی فرض شده یک سهم می گیرد که 10 باشد و نصف 16 که سهم خنثی است بر تقدیر ذکوریت و نصف 10 است بر تقدیر انوثیت و حاصل هردو نصف 13 میشود به این صورت:
و باقیمانده بین ذکر و انثی اثلاثاً تقسیم می شود زیرا: باقیمانده 27 است از چهل که برای انثای حقیقی ثلث است که 9 باشد به این صورت:
و دو ثلثش که 18 باشد مال ذکر است به این صورت:
***