(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 127:
دو‌‌شنبه 5/9/1403 هـ.ش مطابق با 23/ جمادی الاولی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
اجرت المثل زوجه مطلقه
زمانی که برای عمل و کاری اجرت تعیین شود نامش “اجرت مسمّی” است و زمانی که اجرت تعیین نشود نامش “اجرت المثل” است یعنی: اجرت مثل این عمل در عرف محل بنابراین زوجه مطلقه از آن حیث که برای عمل و کارش در خانه زوج اجرتی معین نشده بلکه اقدام زوجه به امور منزل از باب اخلاق بوده و لکن زمانی که طلاق داده شود در این هنگام این سوال مطرح می شود که آیا به میزان عدل و انصاف برای چنین زوجه ای اجرت المثل تعلق می گیرد یا خیر؟
مسئله مستدعی تصویر حالات زوجین است تا جواب حاصل شود فلذا برای زوجین چهار حالت به ترتیب ذیل قابل تصویر است:
حالت اولی:
تبرّع زوجین است از کار و عملشان در حیات مشترکه و زندگی زناشویی.
حالت ثانیه:
قصد اجرت است از جانب هردو در حیات مشترکه و زندگی زناشویی.
حالت ثالثه:
قصد اجرت است از طرف زوجه و قصد تبرّع است از طرف زوج در حیات مشترکه و زندگی زناشویی.
حالت رابعه:
عکس سوّم است یعنی قصد زوج اجرت را و قصد زوجه تبرّع را.
پوشیده نماند که حالات اربعه مذکوره در هنگام عقد نکاح محل اراده جدی نمی باشد و آنچه که محل اراده جدی است در حین نکاح زوجیّت است و ادامه حیات مشترکه و امّا زمانی که از طرف زوج بدون عذر موجّه و توجیه معقول طلاق داده شود چنین زوجه ای ناگهان از حیات مشترکه نا امید می شود و تمام اعمال و زحمات خویش را در خانه زوجه اش مراعی می بیند و بدون اجرت و اعمالی که نوعاً نظر به زندگی های شهری و روستایی انجام می گیرد خیاطت هست و حیاکت و شستن ثوب است و طبخ غذا و دوشیدن چهارپایان است و خدمت مهمان و مشارکت در مزرعه و غیر این امور از سایر امور معموله و معروفه در حیات زوجین.
تا اینجا یک طرف قضیه است و از طرف دیگر اجرت مسمّایی نیز در عقد مطرح نبوده اینجاست که این سوال مطرح می شود که آیا در میزان عدل و انصاف چنین زوجه مطلقه ای مستحق اجرت المثل شناخته می شود یا خیر؟
***