(ادامه ی کتاب میراث، فصل دوّم، سهام مقدّره از متن لمعه شهید اوّل)
درس 82:
یکشنبه 6/3/1403 هـ.ش مطابق با 17/ ذی القعده/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
قول سوّم: قول شیخ محمد بن قاسم برزهی است
برزه به ضمّ زا قریه ی نزدیک دمشق سوریه است، ایشان می فرماید که: ثلثِ ثلث برای ابویّ امِّ امّ است بالسویّه و دو ثلث آن برای ابویّ ابِّ امّ است اثلاثاً و از همین جا فرق دو قول فهمیده می شود حیث اینکه قول اوّل ثلثی ثلث را تقسیم می کند بین ابویّ امِّ میّت بالسویّه و قول دوم ثلثی ثلث را تقسیم می کند بالتفاوت که در نتیجه ثلثِ ثلث تقسیم دو می شود و دو ثلثِ ثلث تقسیم سه و مضروب هردو شش می شود و پس از آن شش در سه ضرب می شود که به 18 می رسد و این مرتفع است در قول اوّل در جانب این فریق که سهم شان شش است، علی هذا هردو قول؛ قول به سهام 54 گانه است و لکن با تفاوتی که بیان شد.
علی هذا قسمت اجداد ابّ که شیخ او را ذکر کرد به تقسیم حصه ابویّ امِّ ابّ میّت است بینهما بالتفاوت مثل تقسیم حصه ابویّ ابِّ ابّ میّت که بالتفاوت است و مرتفع 9 می شود و صحت مخرج مشترک همچنان 54 است به دلیل اینکه 9 حصه فریق اجداد ابّ است که در 18 داخل است و این 9 در اصل فریضه ضرب می شود و لکن وجه ارتفاع اختلاف پیدا می کند حیث اینکه این وجه در قول اوّل به ضرب عدد سهام فریق اجداد ابّ است در اصل فریضه.
و امّا وجه ارتفاع بنابر قول دوّم که قول برزهی باشد به ضرب عدد سهام فریق اجداد امّ است در اصل فریضه هرچند که سبب ارتفاع علی کلا القولین واحد است و آن ضرب 18 است در سه، فلذا سهام اقربای امّ در اینجا 18 است به دلیل اینکه حصه ابویّ ابّ امّ میّت اثلاثاً تقسیم می شود و حصه ابویّ امِّ امِّ میّت تقسیم ثنایی می شود و مضروب هردو در سه ضرب می شود، همان سهای که اولین بار مورد تقسیم بود و حاصلش 18.
و اقربای ابّ سهام شان 9 است به دلیل اینکه حصه ابویّ امِّ میّت تقسیم سه می شود کما اینکه حصه ابویّ ابِّ ابِّ میّت تقسیم سه شد و مضروب سه در سه که نصیب هر فریق است 9 میشود و 9 در 18 داخل است که سهام اجداد امّ باشند و در نتیجه 9 به دلیل تداخل ساقط می شود و اکتفاء می شود به ضرب 18 در سه که سه اصل فریضه است و حاصل آن 54 می شود به عدد سهام قول شیخ معین الدّین مصری به اختلافی که در کیفیّت تقسیم شناختیم.
***