درس 104:
سه شنبه 22/7/1404 هـ.ش مطابق با 21/ ربیع الثانی/1447 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
القاب و درجات
برای محدّثین حسب تتبّعات و أحالات شان القاب و درجاتی وجود دارد که به ترتیب یادآور می شویم:
درجه اولی:
درجه اعلی و ارفع است بین مقامات و القاب که از چنین محدّثی به “حافظ” تعبیر می شود و حافظ کسی است که عارف باشد به سنن رسول الله و بصیر باشد به طریق سنن و اسانید احادیث را بتواند تشخیص بدهد چنین محدّثی حافظ گفته می شود که از مجموع احادیث و اسانید حفظ دارد آنچه را که اهل معرفت بر صحّت آن اجتماع دارند بدون اینکه اختلاف و منازعهای داشته باشند.
و امّا عدد احادیثی که در ذاکره ی حافظ محفوظ باشد بین 20 هزار تا 50 هزار حدیث گفته شده امّا در حقیقت این موضوع نسبی بوده عدد مشخص ندارد و این سخن را فتح الدین نیز قائل است.
درجه ثانیه:
درجه رفیعه است و مقام عالی که از آن تعبیر می شود به “محدّث” و محدّث به کسی گفته می شود که عارف باشد به اسانید احادیث و علل آنها و همچنان دانا باشد به اسماء رجال و بشناسد عالی السند را از نازل السند و بعضی احادیث را نیز حفظ داشته باشد و همچنان صحاح ستّه یا مسند احمد حنبل یا سنن بیهقی یا معجم طبرانی را استماع کرده باشد یا بر کسی قرائت نموده باشد.
درجه ثالثه:
درجه ادنی می باشد بین مقامات و القاب و چنین کسی “مسنِد” گفته می شود و چنین لقبی به محدّثی اطلاق می شود که حدیث را با اسنادش روایت کند چه اینکه خودش عالم باشد به او یا عالم نباشد فرقی نمی کند و مجرد روایت حدیث نیز این لقب را در پی دارد، علیهذا مسنَدات به کتبی گفته می شود که صاحبان آن کتب راوی حدیث باشند فقط با اسنادش بنابراین کتب آنها مسنَدات و مؤلفین شان مسنِدات گفته می شود.
***