درس 171:
دوشنبه 21/7/1404 هـ.ش مطابق با 20/ ربیع الثانی/1447 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
فرقه پنجم: خوارج است
گروه “خوارج” کسانی می باشند که بر امام حق در روزگار صحابه خروج کنند و همچنان در روزگار تابعین هم خروج کنند فرقی نمی کند و لکن این گروه غلبه یافته اند بر کسانی که بر امیر مؤمنان(ع) در اثنای جنگ صفّین خروج کردند و امام را بر قبول حکمیت وادار نمودند بعد از خدعه ی قرآن بر نیزه کردن و شعار لا حکم الّا لله دادن این حکمیّت تحمیل شد و نتیجه آن عزل وصی از خلافت و نصب حاکم شام به خلافت بود که بر اثر تلبیس و تلعیب عمرو بن عاص صورت گرفت و چنانچه عبدالله عباس حکم می بود که پیشنهاد حضرت امیر بود چنین چیزی اتفاق نمی افتاد و لکن این گروه بر حکمیت ابو موسی اشعری اصرار کردند و امام نیز از باب مجبوریت تن به حکمیت داده مالک را دستور برگشت داد و ایشان که نزدیک خیمه فرماندهی بود با اصرار این جماعت و لجاجت آنها نزد امام برگشت و جنگ متوقف شد و الّا همین گروه به صراحت گفتند که اگر مالک برنگردد چنان می کنیم که در حق عثمان صورت گرفت.
گروه خوارج یک باره از دین خارج شدند مانندی که تیر که از کمان خارج می شود و این تعبیر امام است در مورد آنها که فرمود:
«یمرقون من الدین کمرق السهم عن القوس»
بدین جهت آنان را “مارقین” گویند و از آنجا که در جنگ نهروان با اصحاب جمل همکار شدند آنان را “حروریه” گویند و از آن گروه کسی باقی نماند الّا چند نفر به نام “اباضیه” که این گروه معتدل تر بودند و بین خوارج و نواصب قرار داشتند و این شاخه ها مربوط می شود به بقایای خوارج به نام های: صفریه، ثعالبیه، حجارده، بهیسیه، محکّمه، ازارقه و نجدات که این گروه ها از خوارج تبرئه جستند و خودشان را پیروان عبدالله بن اباض اعلان کردند.
خوارج معتقدند به کفر اصحاب کبائر و برائت می جویند از چند نفر که عبارت باشند از: علی، عثمان، طلحه، زبیر، عایشه، معاویه و عقیده دارند که خروج بر امام حق واجب است و رؤسای این گروه عبارتند از: اشعث بن قیس کندی و مسعر بن فدکی تمیمی و زید بن حصین طائی و غیر اینها.
***