درس 59:
سه شنبه 11/10/1403 هـ.ش مطابق با 29/ جمادی الثانی/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
و ثانیاً: تناسخی وجود ندارد بین نفس و بدن زیرا: ترکیب نفس و بدن ترکیب طبیعی اتحادی است نه ترکیب انضمامی تألیفی بنابراین ترکیب هردو مانند ترکیب سریر نیست که از اخشاب و اوتاد ترکیب شده باشد و همچنان مانند ترکیب کیمایوی نیست که از چند ماده ساخته شده باشد و بعضی آن در بعض دیگر تأثیر گذاشته باشد بنابراین اگر نفس منسلخه به بدن دیگر تعلّق بگیرد چه جنین باشد یا غیر جنین لازم میآید که احدهما بالقوّه باشد و دیگری بالفعل و چنین تعلّقی ممتنع است که در نتیجهی آن تناسخ ممتنع است زیرا: ترکیب بین نفس و بدن چنانکه گفته شد طبیعی اتحادی است نه کیمیاوی تألیفی و چیزی که یکی در حال قوّه باشد و دیگری در حال فعل چنین چیزی محال است[1].
نعم: این برهان با برهانی که ذکر شد هنگام ابطال تناسخ نزولی مغایرت دارد و آن اینکه محور برهان در اینجا لزوم تناسق است که همان توازن و تعادل باشد بین نفس و بدن از حیث قوّه و فعل و این شرط در اکثر موارد تناسخ مفقود است.
و امّا آنچه که در ابطال تناسخ نزولی ذکر کردیم محورش لزوم حرکت ارتجاعی است در عالم کون و رجوع ما بالفعل است الی ما بالقوّه علی هذا محورها را نباید باهم خلط کرد.
***
[1]) الاسفار الاربعة، ج9، ص302.