درس 228:
چهارشنبه 7/3/1404 هـ.ش مطابق با 1/ ذی‌الحجه/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
در ادامه مطلب سخنی را علاوه می کنیم و آن اینکه طلبی که مرادف امر است طلب انشائی لفظی است، طلبی که در انشاء آن مئونه ای لازم نیست بلکه با تکلّم متکلّم ایجاد و انشاء می شود و آنچه نزد عرف متبادر است همین نحوه طلب است که طلب انشائی باشد و ظهور عرفی نیز همین معنی را مساعدت می کند بلکه از کلمه طلب، طلب انشائی منصرف است به خلاف اراده که از این کلمه اراده ی خارجیّه متبادر است که قائم به نفس می باشد هرچند که مفهوم شوق موکّد نیز برای اراده وضع شده و ظاهر آن نیز اراده ی خارجیّه است و همین اراده ی ذکر شده منصرف فیه می باشد، علیهذا طلب انصراف دارد به طلب انشائی و اراده انصراف دارد به اراده ی خارجی و لکن ترادف طلب با اراده در جمیع مراتب است چه مرتبه مفهوم و چه مرتبه مصداق.
ریشه های بحث
فتوحات اسلامی موجب گردید اختلاط مسلمان ها را با سایر ملل مختلفه و همین اختلاط سبب شد که عده ای از مسائل در امّت اسلامی نفوذ پیدا کند که یکی از آنها کلام است، کلامی که در منابع یهود و منابع نصارا عنوان شده و کلام عاریه گرفته شده تا جایی که صفت خداوند گردیده و موسای نبی را کلیم می گویند و عیسای مسیح را کلمه تا جایی که کلام منجر شد به حدوث و قدم قرآن در امّت اسلامی که در عهد عباسی ها قائل شدند حتی به قدم جلد و ورق که این امر بسی عجیب است تا جایی که طرفداران هردو جبهه خون های زیادی را به زمین ریختند و سبب گردیده که دو فرقه ی معتزله و اشاعره در جامعه ی اهل سنّت حول محور حدوث و قدم قرآن بوجود آیند.
***