درس 62:
چهارشنبه 19/10/1403 هـ.ش مطابق با 8/ رجب/1446 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قولها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
تناسخ و رجعت
احمد امین مصری در کتاب فجر الاسلام صفحه 277 علمای امامیه را متّهم کرده به اینکه این علماء و به تبع آنها جامعه امامیه قائلاند به تناسخ باطل هرچند که در آخر حیاتش از این اتّهام دست بر داشته و برگشت نموده و لکن اتّهامش بر علمای امامیه ثبت کتب علمای مسلمین شده درحالیکه علمای امامیه قائل به تناسخ باطل نبوده فقط مسخ را قائل است به ادله ای که برای هردو ذکر شد.
و سپس می گوید که علمای امامیه قائل به رجعت است و رجعت اشبه به تناسخ باطل است و لکن سخن ما این است که علمای امامیه و به تبع آن جامعه امامیه قائل به رجعت اند به ادله ای که بزودی یادآور می شویم و لکن رجعت اشبه به تناسخ نبوده و نیست زیرا: تناسخ به دو امر قائم است، یکی: تعدّد ابدان و دیگری: تراجع نفس از مرحله کمالی که داشته و هردو امر در رجعت مفقود است و نفس در رجعت با همان مرحله ای از کمال که عند المفارقه بوده برگشت می کند به همان بدنی که از آن جدا شده بود.
پوشیده نماند که خدای متعال رجوع به نشئه ی دنیوی را بعد از مفارقت از بدن دنیوی ردع نموده و این است قاعده کلّیه که در آیه 99 و صدم سوره مبارکه مؤمنون آمده است:
«حتی اذا جاء احدهم الموت، قال رب ارجعون لعلّی اعمل صالحاً فیما ترکت کلّا انّها کلمة هو قائلها و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون».
کلمه “کلّا” در آیه ردع است برای طلب رجوع در نشئه ی دنیا که از این ردع دانسته می شود که رجعت خلاف سنّت الهی است و لکن به ادله خاصّه از قاعده ی کلیّه خارج می شود مثل جایی که رجعت نفوس به دست انبیاء بوده مانند: احیاء اموات به دست عیسی مسیح(ع) و احیاء مقتول بنی اسرائیل به دست موسی کلیم(ع) در قصه بقره و همچنان احیاء عزیر نبی(ع) بعد از صد سال و احیاء طیور اربعه به دست ابراهیم خلیل(ع) و همچنین احیاء اصحاب کهف بعد از سه صد سال و نظایرش که همه این موارد به دلیل خاص است.
***