درس 277:
شنبه 26/7/1404 هـ.ش مطابق با 25/ ربیع الثانی/1447 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
معنای اختلاف طینات در حدیث معادن
در قبال حدیث سعادت و شقاوت مرحوم آخوند در کفایه حدیث معادن را مطرح فرموده و چه بسا توهّم می شود که سعادت و شقاوت از اختلاف طینات افراد است که در نتیجه آن انسان مجبور می شود و عقیده جبر برگشت می کند که ناچاریم برای دفع این توهّم توضیحات زیر را در قالب چند امر بیان کنیم:
امر اوّل این است که: تشبیه ناس در حدیث معادن به معادن طلا و نقره شبیه اختلاف ناس از حیث صفاء و تیرگی است مانندی که معادن از حیث انواع و خاصیّت صوری اختلاف دارند.
امر دوّم این است که: منشأ اختلاف نفوس از اختلاف نطفه است و اختلاف نطفه از اختلاف اغذیه است از حیث لطافت و کثافت این اختلاف موجب می شود اختلاف در استعدادها و اختلاف در افاضات را حسب قابلیت هایی که دارند.
امر سوّم این است که: شموخ اصلاب و عدم آن و طهارت ارحام و عدم آن دخالت کامل دارد در اختلاف استعدادها و افاضات چنانکه در زیارت نامه معروفه می خوانیم که:
«کنت نوراً فی الاصلاب الشامخة و الأرحام المطهّرة»
و اگر نطفه در زیارت نامه نور خوانده شده بخاطر لطافت و صفاء آن است نه اینکه نور باشد در قبال ماده.
***