درس 51:
یکشنبه 6/3/1403 هـ.ش مطابق با 17/ ذی القعده/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
فهرست شیخ منتجب الدین رازی
ایشان علی بن عبیدالله بن حسن بن حسین بن حسن که برادر صدوق است و بن علی که والد اوست شیخ و حافظ می باشد و اما تاریخ وفات و ولادت شان دقیق معلوم نیست و اجمالاً دانسته می شود که وی در قرن ششم می زیسته و امّا خصوصیات کتابش که فهرست باشد امور ذیل است:
- فهرست ایشان تکمله است بر فهرست شیخ طوسی(ره) و اولین فهرستی که تمام کتب اربعه در آن جمع شده فهرست شیخ احمد بن حسین بن عبدالله غضائری است و بعد از این فهرست؛ فهرست مرحوم شیخ طوسی است که در شمار مؤلفات شیعه قرار دارد و بعد از مرحوم طوسی دو عالم فاضل در قرن ششم عمل شیخ را تکمیل نموده که یکی از این دو نفر شیخ حافظ منتجب الدین رازی می باشد که ما از آن نام بردیم و شخص دیگر شیخ حافظ محمد بن علی بن شهر آشوب سروی مازندرانی می باشد که در کتابی بنام معالم العلماء فهرست کتب شیعه و اسماء مصنفین را گردآوری کرده.
- در این کتاب تألیفات شیعه جمع آوری شده از زمان مرحوم مفید تا زمان خودش که حدود یک و نیم قرن را در بر گرفته و در این کتاب 450 نفر را که از علمای شیعه است نام گرفته و فهرست نموده و لکن برایشان تألیفاتی ذکر نکرده درحالیکه فهرست اطلاق می شود بر کسی که تألیفات داشته باشد و بر غیرش اطلاق نمی شود و شاید عدم ذکر تألیف سهو القلم باشد یا اینکه واقعاً تألیف نداشته اند.
- از آنجا که کتاب فهرست شیخ منتجب الدین نوشته مستند است اعتماد بر این کتاب جدی است مخصوصاً نزد اهل سنت و بخاطر همین اعتماد ابن حجر عسقلانی از این کتاب نقل حدیث کرده و ایشان نزد اهل سنت صاحب منزلت و جایگاه است، بنابراین این فهرست مورد اعتماد شیعه و سنی است.
- شیخ منتجب الدین رازی معاصر مرحوم ابن شهر آشوب بوده که ایشان همچنان در تکمیل فهرست شیخ اشتغال داشته و لکن از کار شیخ منتجب الدین اطلاعی نداشته و به همین دلیل اکثر مطالب کتاب شهر آشوب تکرار مطالب کتاب شیخ منتجب الدین است.
***