درس 24:
یکشنبه 1/11/1402 هـ.ش مطابق با 9/ رجب/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
مشایخ صدوق و اساتید او
برای مرحوم صدوق مشایخ و اساتیدی است که نزد آنان تلمّذ کرده و از علوم شان بهره گرفته مخصوصاً در حدیث که تا حدّ اجازه پیش رفته و در این رابطه به بلاد کثیره سفر کرده، مانند: بلاد بلخ، مرو، سمرقند، سرخس، نیشابور، استرآباد، ایلاق، فرغانه، کوفه، مدینه، مکّه، بغداد، فید، نواحی خراسان و غیر این بلدها تا آنجا که اساتید و مشایخ ایشان به 211 شیخ و استاد می رسید مطابق آنچه سیّد حسن موسوی خراسانی در مقدمه من لا یحضر چاپ آخر یادآور شده.
مشایخ مرحوم صدوق در بلاد بلخ و ایلاق یادآوری شد که اعاده نمیکنیم و امّا در «سمرقند» ابو صمد عبد الصمد بن عبد الشهید و عبدوس بن علی گرگانی می باشند و در «مرو رود» ابو یوسف رافع بن عبدالله بن عبدالملک و ابوالحسین محمّد بن علی بن شاه فقیه مروزی می باشند و در «سرخس» ابونصر محمّد بن احمد بن ابراهیم بن تمیم سرخسی فقیه الحدیث می باشند و در «استرآباد» ابوالحسن محمّد بن قاسم مفسّر تفسیر امام عسکری(ع) و ابو محمّد قاسم بن محمّد استرآبادی و ابو محمّد عبدوس بن علی بن عبّاس گرگانی و محمّد بن علی استرآبادی می باشند
و در «فرغانه» ابو احمد محمّد بن جعفر بندار شافعی و اسماعیل بن منصور بن احمد قصّار و تمیم بن عبدالله بن تمیم قرشی می باشند و در «کوفه» محمّد بن بکران نقاش و احمد بن ابراهیم بن هامون فامی و حسن بن محمّد بن سعید هاشمی و ابو الحسن علی بن عیسی مجاور می باشند.
و در «مکّه و مدینه» از جماعتی حدیث شنید و لکن آنها را نقل نفرمود که شاید نزد ایشان مقبول نبوده و در «فید» از ابو علی احمد بن ابی جعفر بیهقی حدیث شنید و در «بغداد» از ابو محمّد حسن بن یحیی حسینی علوی و ابو الحسن علی بن ثابت دوالیبی و محمّد بن عمر حافظ و ابراهیم بن هارون هیبستی حدیث شنید
و در «همدان» از ابو احمد قاسم بن محمّد بن احمد بن عبد ربّه سراج همدانی و محمّد بن فضل بن زیدویه جلّاب همدانی و احمد بن زیاد بن جعفر همدانی حدیث شنید و در «نیشابور» از ابو علی عطّار و ابو منصور احمد بن ابراهیم بن ابی بکر خوزی و ابو سعید محمّد بن فضل بن محمّد بن اسحق مذکّر نیشابوری معروف به معلّم و ابو طیّب حسن بن احمد بن محمد رازی و ابو سعید محمّد بن حسن بن علی بن احمد بن صلت قمی حدیث شنید.
***