درس 21:
یکشنبه 24/10/1402 هـ.ش مطابق با 2/رجب/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
نکته ی خاتمه حول شروح کافی
در قبال کتاب کافی شروح و حواشی و همچنان رسائل و تحقیقات وجود دارد که کتاب را مهم می سازد علاوه ی اینکه کافی از کتب اربعه امامیه است لکن مورد توجّه فقهاء و محدّثین قرار گرفته که اهمیت آن را بیشتر کرده و تحقیقات ارزشمند در اطراف کافی و همچنان تحریر رسائل جزئیه در بعضی ابواب آن علاوه ی حواشی و شروح جایگاه کافی را ویژه ساخته و لکن در بین شروح کافی سه شرح ذیل مانند اقمار است بین نجوم که به ترتیب یادآور می شویم:
- کتاب «الوافی» که شرح بر اصول کافی است از تألیفات مرحوم علامه ی فیض کاشانی(ره) که در سه جلد به چاپ رسیده و مرحوم فیض شخص جامع الکمالات بوده که از یکسو فقیه کامل و از سوی دیگر محدّث باهر و از طرف سوّم ادیب و محقق نحوی بوده که در این باب کتاب «العوامل فی النحو» معروف به عوامل ملّا محسن از کتب معروفه ایشان در ادبیات عرب است.
- کتاب «مرآة العقول» شرح دیگر کافی است از تألیفات شیخ محمد باقر مجلسی(ره) صاحب بحار الانوار متوفّی سال 1110 هـ.ق که این کتاب در چهار جلد از کتب ذی قیمت در بین شروح کافی و چاپ تهران است.
- کتاب «شرح ملا صدرا» متوفّی سال 1050 هـ.ق است که در این شرح آنچه در کافی از حِکَم و معارف الهیه بوده که افکار حکما و فلاسفه ی اسلامی را دربر داشته در این کتاب شرح گردیده و شرحش به دست سید باقر داماد صورت گرفته و اصلاً کتاب مجزّا شده و هردو کتاب در قبال کافی مانند دجله و فرات است و این دو کتاب هرگاه با کتاب وافی ضمیمه شوند تقریباً از مراجعه به سایر شروح خواننده را بی نیاز میکند زیرا: اکثر شروح کافی از این سه کتاب اتخاذ شده است.
اعلم: حواشی و شروح و همچنان رسائل و تحقیقات در اطراف کافی و اسناد و روّاتش در عین حالی که سعی صاحبان شان مشکور است و کتب شان ذی قیمت اند لکن ذهن محصّل معاصر را مجاب نمی کند به قسمی که شبهات جدید را در اصول و فروع جوابگو باشد، بنابراین کلام جدید و تحقیق جدید با حفظ محوریّت احادیث کافی و سایر کتب اربعه ی امامیه از ضروریات است تا شبهات جدیدی که در عصر کلینی نبوده پاسخ داده شود زیرا فاصله ی ما و مرحوم کلینی از هزار سال بیشتر است در عین حالی که علوم سیر سریع داشته و تکنولوژی نیز بر آن افزوده شده.
مسائل جدید امروز نه تنها حول عقائد و احکام بلکه در تفاسیر نیز پیدا شده است و حتی در تفسیر وحی و تفسیر حدیث و تفسیر امامت و تفسیر مرجعیت و غیر این تفاسیر از تفاسیر عقلی در قالب آراء بشری مطرح است که در آن روزگار نبوده و جواب اینها تلاش جدید و کوشش مضاعف می خواهد.
***