درس 17:
شنبه 16/10/1402 هـ.ش مطابق با 23/جمادی الثانی/1445 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: نوشته معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
ابیات مرحوم علامه بحرالعلوم را در قبال عده ها برای آسان شدن حفظ بنگرید:
عدّة احمد بن عیسی بالعدد خمسة اصحاب بهم تمّ السند
علیٌ العلی والعطار ثمّ ابن ادریس و هم اخیار
ثمّ ابن ذکور و کذی ابن موسی فهولاء عدّة احمد ابن عیسی
***
و عدّة البرقی و هو احمد علی بن الحسین و احمد
و بعد ذین ابن اذینه علی و ابن ابراهیم و اسمه علی
***
و ان عدّة التی عن سهل من کان الامر فیه غیر سله
ابن عقیل و ابن عون الاسدی کذا علیٌ بعده محمّدی
***
اعلم: که ذکر عدّه در کافی موجب ارسال حدیث نمی شود تا اینکه حدیث ضعیف یا مرسل گردد بلکه به آن حدیث معامله مسند می شود، زیرا: عدّه در کافی مشایخ اجازه کلینی یا اینکه اصحاب کتب و مصَنّفات اند نزد مرحوم ایشان چنانکه مرحوم محدّث نوری در آخر مستدرک[1] به آن تصریح فرموده اند.
و همچنان تصریح کرده به این مطلب مرحوم شیخ حسن بن زین الدّین صاحب کتاب المنتقی بعد از حکایت کلام نجاشی و بعد از حکایت کلام علامه آنجا که فرموده: محمّد بن یحیی الاعطار احد العدّة مطلقاً و استنتاج نموده که طریق صحیح است از جهت عدّه به دلیل اینکه راوی شیخ او و اصحاب او در زمانش بوده و کلینی ثقّة عین و کثیر الحدیث است، بنابراین عبارت موجب ارسال، اهمال و اجمال نمی شود.
اکنون دو نمونه از عده های کافی را به ترتیب ذکر می کنیم:
- حدیث اوّل از کتاب عقل و جهل چنین است:
- «حدّثنی عدّة من اصحابنا منهم محمّد بن یحیی العطّار، عن احمد بن محمّد، عن الحسن بن محبوب، عن العلاء بن رزین، عن محمّد بن مسلم، عن ابی جعفر علیه السّلام قال…[2]».
- حدیث پنجم از کتاب حجّة چنین است:
- « عدّة من اصحابنا، عن احمد بن عیسی، عن علی بن الحکم، عن ابان، قال…»[3].
***
([1]) مستدرک الوسائل، ج3، ص542.