(شروع کتاب نکاح از متن لمعه شهید اوّل)
درس 74:
شنبه 10/8/1404 هـ.ش مطابق با 10/ جمادی الاولی/1447 هـ.ق، کابل، حوزه علمیّه دارالمعارف اهلبیت(ع).
تذکّر: دروس معظّم له عربی بوده به شاگردان فارسی ارائه می گردد غیر از متون، احادیث و نقل و قول ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله ربّ العالمین، الصّلاة والسّلام علی خیر خلقه و اشرف بریّته ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین و صحبه المنتجبین لاسیّما بقیة الله فی الارضین روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفداء.
حکم یمین در مسئله
در اینجا سوال می کنیم که آیا احتیاج به سوگند متوجه کسی است که بیّنه اش مقدم است بدون سبق تاریخ یا اینکه چنین افتقاری وجود ندارد؟
در جواب دو وجه گفته شده که به ترتیب ذکر می کنیم:
وجه اوّل: افتقار به قسم است
وجه دوّم: عدم افتقار به قسم است
امّا وجه اوّل که افتقار به یمین باشد به دلیل این است که: منشأ یمین تساقط هردو بیّنه است بعد از تعارض شان زمانی که هردو بیّنه تاریخ همزمان داشته باشند، بنابراین کسیکه قولش مقدّم می شود باید سوگند یاد کند مخصوصاً مرأة مدّعیه به جهت اینکه ادعای او بعد از سقوط هردو بیّنه محضه می شود مخصوصا درجاییکه مرجح داشته باشد مانند دخول یا سبق تاریخ به جهت اینکه دخول دالّ بر زوجیت نیست زیرا ممکن است که دخول بنحو شبهه باشد یا بنحو زنا، علی هذا احتمال عدم زوجیت با وجود مرجّح به حال خود باقی است.
و امّا وجه دوّم که عدم افتقار به یمین است به دلیل اطلاق نص می باشد به تقدیم بیّنه رجل با عدم دخول و عدم تقدّم تاریخ و نص را در پایان همین درس می خوانیم. بنابراین اگر صدق دعوای رجل با بینه اش توقف داشته باشد بر قسم لازم می آید که بیان از وقت حاجت تأخیر شود و چنین چیزی قبیح است.
اقوی نزد شهید ثانی وجه اوّل است که احتیاج به قسم باشد با بودن بیّنه و امّا اطلاق نص با ثبوت یمین منافات ندارد به دلیل دیگر که انکار باشد مخصوصاً جایی که حکم جریان پیدا کند بر خلاف اصل(عدم زوجیت) در هردو جا که یکی تقدیم بیّنه رجل است با انکار او و دوّمی ترجیح بیّنه مرأة مدعیّه است با دخول درحالیکه مرجح به حساب نیامد و مورد نصّی که می خوانیم اختان است نه جای دیگر.
***